Bu alt başlık düşünce ile geliştirilmiş eserlere geliştirenlerin sahip olması ve kanunla korunmaları anlamına gelen bir klasik hukuk terimidir.
Bir roman yazar ve bu romanı sizin yazdığınıza dair delil niteliğinde belgeler oluşturursanız bir başkasının sizin eserinizi sahiplenmesini engellersiniz. Ve de hatta gelir kaybına neden olduğu için ceza ve tazminat davaları açabilirsiniz.
Mesleki yaşamımın ilerideki yıllarında bir ABD merkezli önemli bir BT Teknolojisi şirketinde işe alınırken bana imzalatılan bir belgeyi anımsadım yukarıdaki satırları yazarken… Belge, eğer bu şirkette çalışırken önemli bir buluş yaparsam bunun fikri mülkiyet hakkının sadece ve sadece işverene ait olacağını, benim bu buluştan dolayı bir hak ve menfaat talep edemeyeceğimi ve bundan peşinen vazgeçtiğimi söylüyordu.
Tabii bu uygulamanın geçmişten kalan bir ihmalin etkisiyle yapıldığı kesindi.
Bu firmanın rakibi olan IBM’in bir çalışanı Dr. An Wang büyük bir buluş yapmıştı. Bu buluş bilgisayar teknolojisinin bugünkü hale gelmesinde çok önemli bir adımdı.
Buluş, bellek uygulamalarının atası niteliğindeydi. Bir özel demir alaşımından yapılan minik bir halkanın içerisinden 3 tane iletken tel geçiriliyordu. Bu tellerin ikisinden aynı anda aynı güçte ve yönde akım geçirildiğinde halka üzerinde kalıcı bir mıknatıs oluşuyordu. 3. Tel ise sonuç iletkeniydi. Eğer baştaki iki telden aynı güçte ancak ters yönde akım geçirilişe halkanın mıknatıs hali siliniyor ve aynı anda sonuç iletkeninde elektriksel bir darbe akım oluşuyordu. Bu da ikili sistemde 0 – 1 sisteminde halkanın önceden 1 halinde olduğunu söylüyordu. Tabii bu durumda aynı halka eski haline getirilebilmek için baştakı iki telden yine ters akım gönderilerek mıknatıslanıyordu.
4 halkadan oluşan gruplar üzerinde birer 16 tabanlı sayı oluşturuluyordu. Uygulama IBM firmasını rekabetin önüne geçirdi. Bu halkalardan milyonlarcası üretildi.
İstanbul Teknik Üniversitesinde benim de kullandığım IBM 1620 modeli bilgisayarın belleği 40 kilodigit idi. Yani 40,000 rakam taşıyordu. Bugünkü hesaplama ile 20 Kilo Byte idi.
Bir gün An Wang elinde patent belgesiyle patronunun karşısına gelene kadar.
Yapılan anlaşma ile An Wang her halkanan belli bir pay alacaktı. Ancak üretim artınca bu para IBM patronlarına çok geldi. An Wang ile anlaşarak bu buluşun bütününü satın almayı önerdiler.
An Wang büyük bir meblağ karşılığında buluşunun fikri mülkiyet hakkını IBM’e sattı.
IBM ‘den istifa etti. Wang Computer firmasını kurdu.
